Het is tijd voor een taalrevolutie in het onderwijs!

Taal; we gebruiken het dagelijks in allerlei situaties, maar het is een verschrikkelijk woord. Het woord ‘taal’ dekt niet de lading, omdat taal niet alles beschrijft als we het hebben over communicatie.

‘Miscommunicatie’; ‘Ow, ik had het niet zo bedoeld’ en ‘Waarom reageer je zo op mij?’ Het is voor iedereen herkenbaar, omdat taal niet alleen een boodschap is, maar ook hoe je de boodschap kunt overbrengen, opvatten en begrijpen. Lichaamstaal, emotie en gebaren mogen daarbij niet onderschat worden.

Communicatie is in alle lagen van de samenleving een veel besproken onderwerp. In het bedrijfsleven, de overheid, thuis; Communicatie is bepalend in hoe samenwerking verloopt, relaties en verhoudingen. Het bepaalt zelfs jouw emotionele beleving in allerlei situaties die niet door de boodschapper, maar de ontvanger worden geïnterpreteerd.

taal communicatie

Nu ik hier over nadenk vind ik het eigenlijk onbegrijpelijk dat het vak communicatie in het basisonderwijs niet bestaat. Communicatie is dé sleutel tot taal, verbinding, begrip en onderlinge relaties. Misschien moeten we vakken als taal, spelling, lezen, schrijven en begrijpend lezen afschaffen en zijn deze communicatievaardigheden voortaan indicatoren en kaders voor het vak communicatie. De huidige vakken zoals ze nu bestaan hebben zeker een functie, maar als je het vak communicatie inzet in het dagelijks leven en kinderen stimuleert tot nadenken, krijgt taal ineens een andere betekenis.

Indicatoren en kaders als interpreteren van woorden, zinnen, gebaren, uitdrukkingen, expressie en het verplaatsen in anderen komen erbij. Communicatie en het interpreteren ervan is heel persoonlijk. Vanuit die gedachte krijgt communicatie veel meer betekenis en krijg je te maken met sociaal-emotionele aspecten en ervaringen van mensen. De functie van communicatie krijgt in zijn totaliteit pas betekenis als het gecommuniceerde langs de ontvanger is geweest.

Waarom?

Bovenstaande vraag is de sleutel tot betekenisvol onderwijs. Waarom reageert iemand zo op mij? Waarom leer ik spelling? Waarom doen we begrijpend lezen en nieuwsbegrip? Waarom moet ik een werkstuk maken, een boekbespreking of een werkstuk?

Als ik haren op mijn rug had, stonden die nu overeind. Een werkstuk, een boekbespreking, zélfs het mondeling over Engelse boeken op het VO. Het is saai en zó niet zinvol, omdat het geen functie heeft. Kinderen zijn juist om die reden niet gemotiveerd om te leren. Hoe kunnen we die aspecten binnen ons onderwijs met bepaalde doelen zinvoller maken en onze doelen behalen?

Betekenisvol onderwijs

Motivatie is de drijfveer tot léérkracht. Ieder mens wil resultaat zien als men aan iets werkt. Bij kinderen werkt dat net zo. Iedere dag bekijken we de resultaten van anderen en vinden we het nodig dat te bestuderen, maar bij dat alles zien we niet altijd direct de zin ervan in. Zeker kinderen kunnen niet altijd de zingeving koppelen aan wat ze doen.

Het enthousiasme en de sfeer schiet omhoog als kinderen iets mogen maken. Ik zeg daar niet mee dat kinderen altijd met hun handen bezig moeten zijn, maar alle handelingen die vallen onder ‘doen’ hebben wel een functie.

(F)iets(en) leer je door te…

DOEN. Geen enkel kind leert vaardigheden uit een boek. Vaardigheden leer je door te proberen totdat het een keer lukt. Eerst met wieltjes, daarna zelf. Door de juiste hulpmiddelen en sturing op momenten te ontvangen leert een kind zelf te sturen. Deze metafoor moet mijn inziens de leidraad zijn voor mijn rol als groepsleerkracht.

Hoe dat in het vak communicatie tot uiting komt, is te plaatsen in de kaders en indicatoren waar ik het eerder over had. Of dat de juiste woorden zijn weet ik nu niet, maar hoe reageert iemand op (f)iets op MIJN handelen. Door die vaardigheden (zelf) te leren en ervaring op te bouwen, word je dus steeds beter in (f)iets(en).

Léérkracht

Mijn rol als leerkracht moet dus veranderen. De leerkracht is absoluut geen uitlegger meer, maar een coach. Het woord leerkracht verandert dan ook in betekenis. Het is een energiebron die vrij komt door motivatie bij diegene die wil leren; ‘léérkracht’.

De leerkracht verandert in een coach die léérkracht stimuleert. Alles wat je wil leren krijgt zingeving en valt onder communicatie. JIJ hebt iets te vertellen; laat het maar zien; waar ben jij goed in; wat wil jij leren?

Hoe je dat wil doen? Zeg maar wat je nodig hebt! “Wat heb jij nodig om te groeien?”

Met die boodschap ga ik vandaag ook op pad. Wat heeft onze stichting Xpect Primair nodig voor haar leerkrachten om kinderen hetzelfde te kunnen bieden.

 

Posted in:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

vijftien − 10 =